2 Lønsforhandlingane i det statlege tariffområdet 2025

2.1 Nærare om lønsforhandlingane

Forhandlingane

Hovudtariffavtalane i staten for perioden 1. mai 2024 til 30. april 2026 mellom staten ved Digitaliserings- og forvaltningsdepartementet og hovudsamanslutningane Akademikerne, LO Stat, Unio og YS Stat, har ei reguleringsføresegn for andre avtaleår. Stortinget gav sitt samtykke til avtalen for YS Stat ved behandlinga av Innst. 442 S (2023–2024), jf. Prop. 108 S (2023–2024). Rikslønsnemnda fastsette 20. november 2024 hovudtariffavtalane for Akademikerne, Unio og LO Stat, jf. romertalvedtak I og IV i Prop. 108 S (2023–2024).

Forhandlingane blei innleia 24. april 2025. I møtet la hovudsamanslutningane og staten fram krava sine, og grunngav desse. Partane sin rapport frå Statistisk berekningsutval blei delt ut. Forhandlingane held fram til 30. april 2025 då høvesvis Akademikerne, Unio og YS Stat aksepterte kravet/tilbodet frå staten. Endringane i avtalane med Akademikerne, Unio og YS Stat følgjer høvesvis som vedlegg 1, 2 og 3.

Det blei brot i forhandlingane med LO Stat og det oppgjeret gjekk til mekling. Meklinga hadde frist 27. mai 2025. Meklinga resulterte i einigheit mellom staten og LO Stat. Endringane i avtalen med LO Stat følgjer av vedlegg 4.

Den økonomiske ramma

Lønsoppgjera i Noreg er baserte på den såkalla frontfagmodellen. Det betyr at konkurranseutsett industri forhandlar først. NHO utarbeider deretter, i forståing med LO, eit anslag for lønsveksten samla i NHO-området. Dette anslaget dannar ei norm for lønsveksten i forhandlingsområda som følgjer etter. I årets lønsoppgjer har NHO anslått årslønsveksten til 4,4 prosent for industrien samla. Den avtalte økonomiske ramma for oppgjeret i staten er på linje med dette anslaget. Dei samla bruttoutgiftene ved lønsreguleringa for arbeidstakarar i det statlege tariffområdet per 1. mai 2025 er rekna ut til 4 710 mill. kroner for perioden 1. mai til 31. desember 2025.

Forhandlingsstadar

Med heimel i hovudtariffavtalane avgjer staten, etter drøftingar med hovudsamanslutningane, kvar lokale forhandlingar i departementsområda skal førast. Forhandlingsstadane for tariffperioden 2024–2026 er drøfta og fastsett med verknad frå 1. mai 2025. Forhandlingsstadane er dei same i alle avtalane.

2.2 Nærare om avtalane med hovudsamanslutningane i staten

Økonomisk profil i avtalane med Akademikerne og Unio

I avtalane med Akademikerne og Unio er alle tarifftillegga avsett til lokale forhandlingar. Med verknad frå 1. mai 2025 skal det førast lokale forhandlingar innanfor ei økonomisk ramme på 3,3 prosent per dato av lønsmassen. Forhandlingane skal vere gjennomførte innan utgangen av 31. oktober 2025.

Økonomisk profil i avtalen YS Stat

Med verknad frå 1. mai 2025 er det gitt eit sentralt tillegg på 1,05 prosent av fastløna til alle.

Med verknad frå og med 1. mai 2025 skal det førast lokale forhandlingar innanfor ei økonomisk ramme på 2,7 prosent per dato av lønsmassen. Forhandlingane skal vere gjennomførte innan utgangen av 31. oktober 2025.

Økonomisk profil i avtalen LO Stat

Med verknad frå 1. mai 2025 er det gitt eit sentralt tillegg på 6 600 kroner og eit tillegg på 1,5 prosent av fastløna til alle.

Med verknad frå og med 1. mai 2025 skal det førast lokale forhandlingar innanfor ei økonomisk ramme på 1,35 prosent per dato av lønsmassen. Forhandlingane skal vere gjennomførte innan utgangen av 31. oktober 2025.

2.3 Lønsregulering m.m. for dei embetsmenn og statstilsette som ikkje blir dekte av hovudtariffavtalane

Digitaliserings- og forvaltningsdepartementet føreset at lønsreguleringa frå 1. mai 2025 m.m. blir gjort gjeldande for alle embetsmenn og statstilsette, også dei som ikkje blir dekte av hovudtariffavtalane.

I staten er det tariffavtalar med ulik ordlyd. For tariffperioden 1. mai 2024 – 30. april 2026 er det eitt avtaleområde for avtalane som gjeld for Akademikerne og Unio. Eit anna avtaleområde omfattar avtalane som gjeld for LO Stat og YS Stat. Staten må derfor ta stilling til kva for avtaleområde som skal praktiserast overfor arbeidstakarar som ikkje er medlem av organisasjonar med forhandlingsrett og som derfor ikkje direkte blir omfatta av dei avtalane som er inngåtte.

Digitaliserings- og forvaltningsdepartementet har tidlegare sett på ordninga med dei uorganiserte, i nær dialog med hovudsamanslutningane. Det har ikkje vore mogleg å finne fram til ein ny modell som alle hovudsamanslutningane sluttar seg til.

Stortinget vedtok i 2024 at det avtaleområdet som dekker flest årsverk i den einskilde verksemda, skulle praktiserast overfor arbeidstakarar som ikkje er medlem av organisasjonar med forhandlingsrett. Digitaliserings- og forvaltningsdepartementet tilrår ei slik løysing også for mellomoppgjeret i 2025, jf. forslag til romartalsvedtak VI. Avtalane med LO Stat og YS Stat har ulike økonomiske profilar. Departementet foreslår at, i dei verksemdene der avtaleområdet til LO Stat og YS Stat er størst, vil den avtalen som dekker flest årsverk i kvar enkelt verksemd, innanfor dette avtaleområdet, praktiserast overfor dei uorganiserte.

Departementet vil følgje med på praktiseringa og utslaga av ein slik modell. Dei uorganiserte skal med bakgrunn i lønspolitikken til dei einskilde verksemdene, sikrast lønsutvikling på lik linje med dei organiserte arbeidstakarane, og det er arbeidsgjevar sitt ansvar å ta vare på dei uorganiserte.

Embetsmenn og statstilsette i stillingar som er tekne ut av hovudtariffavtalane, får løns- og arbeidsvilkår administrativt fastsett i kontrakt, jf. forslag til romartalsvedtak VI.