Girjjálašvuohta

Guovddáš doaibmabijut dáid girjjálašvuođapolitihkalaš mihtuid olaheamis leat Kulturráđi sisaoastinortnegat, lassiárvodivatluvvehus ja buhtadus čállagiid geavaheami ovddas girjerájusbuhtadusortnega olis. Dasa lassin addojuvvo stáhtalaš doarjja máŋgga gaskkustanortnegii ja girječálliid stipeanddaide.

Kulturráđđi oastá tihtteliid juohke jagi ja gilvá daid álbmogii almmolaš girjerádjosiid bokte. Sisaoastinortnegat, movttiidahttindoarjagat, ja girjerádjosiid iežaset oastimat dahket mearkkašahtti oasi Norgga beale girjjálašvuođa ja dábálaš áššeprosa vuovdimis. Dát lea hui mávssolaš vuohki olahit ođđa lohkkiid áigges áigái, muhto lea maid dáiddárpolitihkalaš váikkuhandoaibma.

Dát girjjálašvuođavuogádat lea ovdánan iešguđet beliid ovttasbarggu bokte, ja lea čájehuvvon ahte dat ovdánahttá nanu ja máŋggabealat girjjálašvuođa. Dát girjjálašvuođavuogádat lea váikkuhan dasa ahte girjjálašvuođas lea nanu sajádat Norggas.

Girjeláhka

Girjeláhka bođii fápmui ođđajagemánu 1. beaivvi 2024. Dat sihkkarastá fástahaddeortnega ja lea veahkkin olahit girjjálašvuođapolitihkalaš mihttomeriid. Fástahaddeortnet mielddisbuktá ahte buot ođđa girjjiin Norggas lea fástahaddi dihto áigodaga. Fástahatti mearridit girjelágádusat ja dat gustojit 12 mánu vuosttaš háve rájes go girjji formáhtta almmuhuvvo. Fástahaddi sihkkarastá maid girjegávppiid smávva báikkiide gos muđui ii livčče gánnáhahtti vuovdit girjjiid. Dát ortnet lea okta dain mearkkašahttimus váikkuhandoaimmain mat bisuhit buriid ja bissovaš vuođđoeavttuid aktevrraide geat buvttadit ja vuvdet girjjálašvuođa Norggas.

Girjeláhka gusto buot bealálaččaide suorggis ja nanne lága hámis stuora osiid Bokhandlerforeningen (Girjegávpesearvvi) ja Forleggerforeningen (Lágádussearvvi) ovddeš girjesoahpamušas, ja láhka ásaha dasa lassin ođđa geatnegasvuođaid. Girjeláhka dásse ja mudde girjesuorggi iešguđet beliid beroštumiid ja sihkkarastá dan bokte einnostahtti rámmaeavttuid girječálliide, lágádusaide ja girjegávppiide. Girjeláhka ovddida válljenmuni danne go iešguđet stuoru ja iešguđet ovttastusaid lágádusat ja girjegávppit ožžot eanet dásseárvosaš gilvalaneavttuid.

Láhka váldá vuhtii daid stuora rievdadusaid teknologiijas ja lohkandábiin mat leat báidnán girjjálašvuođasuorggi maŋemus jagiid. Dat galgá dahkat ođđaseamos jietnagirjjiid álkibun fidnet fástahaddeáigodagas, dan bokte ahte rávdnjenbálvalusat maiddái galget fállat jietnagirjjiid gáhppálatvuovdimis. Jietnagirjjiid johtu lea sakka lassánan maŋemus jagiid, muhto dássážii eai leat buot jietnagirjjit leamaš fállun dain ieš guhtetge rávdnjenfáluin. Dat leat fállan iešguđet tihtteliid. Ođđa láhka dahká ahte šaddá álkit gávdnat buot girjjiid, maiddái daid main lea fástahaddi.  

• Lov om omsetning av bøker (bokloven) - Lovdata

Lohkanmoktastrategiija  

Norgga mánáin ja nuorain leat lohkanmokta ja lohkangálggat hedjonan maŋemus áiggiid. Ráđđehus háliida jorgalahttit dán dili ja hukset nannoset lohkankultuvrra. Kultur- ja dásseárvoministtar ja máhttoministtar ovddideigga miessemánus 2024 strategiija

Sammen om lesing – Leselyststrategien 2024– 2030 (Lohkan ovttas – Lohkanmoktastrategiija 2024– 2030). Kultur- ja dásseárvodepartemeanta čuovvola strategiija konkrehta doaibmabijuid bokte mat ruhtaduvvojit sihke stáhtabušeahta bokte ja speallanruđaid juolludeamis kulturulbmiliidda. Doaibmabijut Kultur- ja dásseárvodepartemeantta vuolde leat:

Máŋggalágan girjjálašvuohta olámuttos

Ráđđehus áigu:

• nannet Kulturráđi skuvlagirjerájusortnega ovddidan dihte skuvlagirjerádjosiid ja nu lagadit girjjálašvuođa skuvllaide ja nannet girjjálašvuođa gaskkusteami skuvllain
• ásahit ođđa doarjjaortnega lasihan dihte mánáidgárddiid ja álbmotgirjerádjosiid ovttasbarggu vai mánáidgárdemánát álkibut ožžot girjjiid olámuddui
• nannet Kulturráđi sisaoastinortnegiid buoridan dihte mánáide ja nuoraide girjás ja áigeguovdilis girjjálašvuođafálaldaga girjerádjosiin
• nannet Kulturráđi girjjálašvuođabarggu dárogielas, sámegielain ja našuvnnalaš unnitlogugielain
• Nannet Nasjonalbibliotehka bálvalusa Tibi (Biblioteket for tilrettelagt litteratur/Heivehuvvon girjjálašvuođa girjerájus) vai heivehuvvon girjjálašvuohta lea eambbo olámuttos
• Nannet Nasjonalbibliotehka (nationála girjerádjosa) máŋggagielat girjerádjosa lasihan dihte girjjálašvuođafálu eará gielaide go dárogillii

Iešguđetlágan girjjálašvuođa gaskkusteapmi

Ráđđehus áigu joatkit dáid ortnegiid:

• speallanruhtadoarjagiid lohkanmoktii ja girjjálašvuođagaskkusteapmái girjerádjosiin lasihan dihte mánáid ja nuoraid lohkanmovtta
• Nasjonalbibliotehka (nationála girjerádjosa) prošeaktadoarjaga girjerádjosiid Sommerles-/Geasselohkankampánjii gitta 2030 rádjái ovddidan dihte mánáid ja nuoraid lohkanmovtta ja lohkangálggaid

Ráđđehus áigu nannet:

• aktevrraid geat gaskkustit girjjálašvuođa mánáide ja nuoraide nu ahte girjjálašvuohta olahivččii vel eanebuid
• Kulturráđi doarjjaortnega girjjálašvuođa gaskkusteapmái nu ahte girjjálašvuohta olahivččii eanet mánáid ja nuoraide
• Girjjálašvuođagaskkusteami Kultuvrralaš skuvlaseahka olis

• Sammen om lesing – Leselyststrategien 2024– 2030 (Lohkan ovttas – Lohkanmoktastrategiija 2024– 2030)